آشنایی با پارچه و الیاف، اطلاعات پایه

آشنایی با پارچه و شناخت انواع پارچه از آن دسته اطلاعات مفیدی است که حسابی به کار می آید.

چه برای طراحان مد و فعالان صنعت پوشاک، مدیران تولیدی لباس و مزون، دانشجویان طراحی لباس و نساجی که با رویکری متفاوت و تخصصی با پارچه سروکار دارند.

چه برای عموم که هر روز به شکلی گوناگون با پارچه و کاربردهای آن در زندگی روزمره در ارتباطند.

در این نوشته سعی شده است به مبانی اصلی در ارتباط با آشنایی با پارچه و الیاف و شناخت آنها و نیز مسائل مرتبط پرداخته شود.

از دیرباز پارچه با زندگی انسان عجین شده است. اتفاقا ایرانیان نیز از پیشتازان استفاده از پارچه بوده اند.

آینده نیز پارچه از زندگی انسانها جدا نشده است.

باور بر این است که تکنولوژی پارچه و الیاف آینده صنعت مد را شکل می دهد.

پارچه چیست؟

برای شناخت پارچه و انواع پارچه همواره دو چیز را باید در نظر داشته باشید. الیاف و ساختار پارچه.

گاهی به یک پارچه گفته می شود ابریشم در حالی که باید دقت داشت ابریشم الیاف است و نه پارچه! مواد اولیه به کار رفته و روش تولید پارچه است که انواع پارچه را شکل می دهد.

در واقع در هم رفتن و اتصال الیاف و نخ ها پارچه را شکل می دهد.

پارچه مصارف مختلفی در پوشاک، دکوراسیون (پارچه رومبلی، پرده ای، روتختی و رومیزی)، روکش صندلی اتومبیل، چادر، چتر، کیف و … دارد.

الیاف

به منظور شناخت پارچه بهتر است در مورد الیاف هم اطلاعاتی داشته باشیم.

پیش از این در مطلب جداگانه ای به اختصار در مورد الیاف و انواع آن نوشته ایم.

به طور کلی الیاف به دو دسته طبیعی و الیاف ساخت بشر طبقه بندی می گردد.

الیاف طبیعی ممکن است گیاهی باشد مثل پنبه، کتان و کنف.

الیاف طبیعی می تواند حیوانی باشد مثل پشم، ابریشم، موهر و … یا اینکه معدنی باشد چون آزبست.

الیاف ساخت بشر خود به دو گروه کلی الیاف سلولزی مانند ویسکوزریون و استات و نیز الیاف مصنوعی مثل پلی استر، استات، نایلون، اسپاندکس و … تقسیم می گردد.

باید دقت داشت که لاکرا اسم یک برند تولید اسپاندکس است مثل رابطه دستمال کاغذی و کلینکس!

از نظر طول الیاف به دو گروه کوتاه یا منقطع و الیاف یکسره یا فیلامنت دسته بندی می گردند.

الیاف کوتاه یا منقطع طول مشخص، محدود و کوتاهی دارند و تمام گروه الیاف طبیعی به جز ابریشم را شامل می شوند.

الیاف یکسره یا فیلامنت طول بسیار بلندی دارند مثل ابریشم یا الیاف ساخت بشر چون پلی استر، اسپان و …

که البته می توان این الیاف را به طولهای محدود همچون الیاف کوتاه برید و در تولید نخ و پارچه به کار برد.

همچنین الیاف کوتاه و یکسره را می توان با هم ترکیب کرد تا خواص هر دو را در نخ داشت مثل پشم پلی استر یا پشم ریون.

نخ

نخ رشته بلند و باریکی است.

از کنار هم قرار گرفتن و تاباندن الیاف با یکدیگر با روش های ریسندگی به وجود می آید و کاربرد مختلفی دارد.

زنجیره تامین پارچه

به صورت خیلی ساده می توان زنجیره تامین پارچه را اینگونه در نظر گرفت.

الیاف توسط کارخانه های نخ از مزارع خریداری می شود. کارخانه های نخ و ریسندگی با استفاده از انواع الیاف انواع نخ را تولید می نمایند.

نخ ممکن است خیلی ساده باشد مثل نخ پنبه یا از ترکیب الیاف مختلف شکل گیرد مثل پلی استر ویسکوز یا با روش خاصی تولید شود مثل نخ شنل یا بلو کلی.

نخ های تولید شده به کارخانجات پارچه و بافندگی ارسال می شوند. در کارخانه بافندگی و تولید پارچه بر اساس روشهای تولید پارچه گردباف یا حلقوی، تاری-پودی یا بی بافت تهیه می شوند.

پارچه بافته شده خام می باشد که هیچ عملیات تکمیلی روی آن شکل نگرفته است.

پارچه های خام در مرحله بعد به کارخانه های رنگ و تکمیل فرستاده می شود. عملیات مختلفی روی پارچه خام در این مرحله انجام می شود.

عملیات تکمیل در راستای افزایش کیفیت پارچه و مرغوبیت آن صورت می گیرد. پارچه با الیاف گوناگون طبیعی یا ساخت بشر هر کدام عملیات خاص خود را دارد. رنگ آمیزی یا چاپ هم در این مرحله صورت می گیرد.

پس از آن پارچه بوسیله توزیع کنندگان راهش را به بازار عمده یا خرده فروش پیدا می کند.

انواع پارچه

پارچه ها به صورت کلی به ۴ دسته تقسیم می گردند که شناخت این دسته بندی بر اساس ساختار به آشنایی با انواع پارچه کمک می نماید.

فناوری تولید و روش آن در این دسته بندی ها متفاوت است.

پارچه های تاری – پودی که از در هم رفتن دو مجموعه رشته نخ که به صورت عمود بر هم متصل می شوند، شکل می گیرد.

تار و پود با زاویه ۹۰ در هم رفته و ساختار پارچه را شکل می دهند.

نحوه این درهم رفتگی طرح بافت پارچه را شکل می دهد.

همچون بافت تافته، یا ساتین و … پارچه های تاری پودی خود انواع مختلف دارند و بسته به ظاهر و شکل و نوع نخ در شکل های مختلفی در بازار موجودند.

پارچه های حلقوی که ساختارشان از حلقه ها شکل میگیرد و با ماشین های گردباف بافته می شوند.

به دو نوع پارچه حلقوی تاری و پارچه حلقوی پودی تقسیم می گردد.

انواع مختلفی دارند و به اسامی مختلف در بازار شناخته می شوند. یکرو یا ژرسه، دورو، ژاکارد، دورس، جودون و …

پارچه های بی بافت که از لایه ای شکل می گیرند که با درهم رفتن الیاف به روشهای مکانیکی و حرارتی حاصل می گردد.

در روش مکانیکی عملیاتی مثل سوزن زنی یا با درگیری و اتصال الیاف پارچه را شکل می دهند.

در روش حرارتی این حرارت است که با داغ نمودن الیاف اتصال آنها را شکل می گیرد.

موکت نمونه ای پارچه بی بافت است.

پارچه های پوستی و چرمی نیز دسته بندی دیگری هستند که معمولا یک طرف پارچه حالت تکمیل شده دارد.

باید دقت کرد که خز مصنوعی جزو این دسته بندی پارچه نمی باشد چون اصولا حلقوی بافته می شود.

در ادامه این نوشته حتما در مطلبی جداگانه به تفصیل در مورد این دسته بندی های پارچه خواهیم نوشت.